ناصر تقوایی، فیلمساز شهیر ایرانی و از چهره‌های شاخص موج نوی سینما، در ۸۴ سالگی چشم از جهان فروبست. در این نوشته وب سایت بایرن مونیخ شما را همراهی میکند.
درگذشت ناصر تقوایی
مرضیه وفامهر، همسر این فیلمساز برجسته، با انتشار پیامی در صفحه فیس‌بوک خود، خبر درگذشت او را رسانه‌ای کرد. در این پیام کوتاه و پرمعنا آمده بود:
«ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید، به رهایی رسید.»
این عبارت مختصر، به خوبی نشان‌دهنده منش و شخصیت آزاده ناصر تقوایی است؛ فیلم‌سازی که همواره از سازش و ابتذال فرهنگی دوری می‌کرد.
بیوگرافی ناصر تقوایی
در بیوگرافی ناصر تقوایی آمده که او، زاده ۲۲ تیر ۱۳۲۰ در آبادان، از نوجوانی دلبسته ادبیات و عکاسی بود. او مسیر حرفه‌ای خود را با مستندسازی و ساخت آثاری چون «تاکسی‌متر»، «مشهد قالی»، «باد جن» و «اربعین» آغاز کرد. آنچه از همان آثار اولیه در کار او به چشم می‌آمد، دید عمیق و دقیق او نسبت به زندگی مردم و فرهنگ غنی جنوب ایران بود.
ناصر تقوایی و مرضیه وفامهر
ناصر تقوایی و مرضیه وفامهر، سال‌های طولانی را بر مبنای هنر و تفکر در کنار یکدیگر زندگی کردند. وفامهر که خود هنرمندی فعال در تئاتر و سینماست، در حوزه‌های نویسندگی، فیلم‌سازی و فعالیت‌های فرهنگی نیز فعالیت داشته است. این زوج فرهنگی، به عنوان یکی از نمونه‌های برجسته «زوج‌های روشنفکر و هنری» سینمای ایران شناخته می‌شدند و پیوند فکری و احترام متقابل بین آن‌ها همواره مورد توجه بود.
مرضیه وفامهر
مرضیه وفامهر، همسر ناصر تقوایی، که خود هنرمندی فعال در حوزه‌های سینما، تئاتر و نویسندگی است، سال‌های متمادی در کنار وی یک زندگی مشترک فرهنگی و هنری را سپری کرد و همواره پشتیبان فعالیت‌های حرفه‌ای او بود. او با اعلام خبر درگذشت همسرش در شبکه‌های اجتماعی، یاد و منش او را ارج نهاد.
فیلم های ناصر تقوایی
از آثار شاخص ناصر تقوایی می‌توان به فیلم‌های زیر اشاره کرد:
- آرامش در حضور دیگران
- صادق کرده
- نفرین
- ناخدا خورشید
- ای ایران
- کاغذ بی‌خط
علاوه بر این، سریال تاریخی و طنزآمیز «دایی‌جان ناپلئون» به کارگردانی او، به عنوان یکی از ماندگارترین مجموعه‌های تلویزیونی ایران شناخته می‌شود.
خبر درگذشت ناصر تقوایی
ناصر تقوایی پس از انقلاب، با وجود مشکلات تولید، در سال ۱۳۶۵ با ساخت «ناخدا خورشید» دوباره درخشید. این فیلم که برداشتی از رمان داشتن و نداشتن ارنست همینگوی بود و در جنوب ایران فیلم‌برداری شد، نه تنها جایزه یوزپلنگ برنزی جشنواره لوکارنو را برای تقوایی به همراه آورد، بلکه جایگاه خود را در سینمای ایران تثبیت کرد. او سپس «ای ایران» (۱۳۶۸) را با رویکردی طنزآمیز و اجتماعی در ماسوله ساخت. آخرین بازگشت او به سینما در سال ۱۳۸۰ با فیلم «کاغذ بی‌خط» (با حضور خسرو شکیبایی و هدیه تهرانی) صورت گرفت که این اثر، آخرین فیلم بلند او محسوب می‌شود.
ناصرتقوایی فیلمساز
در سال ۱۴۰۳، مراسمی تحت عنوان «جشن ناخدا سینما» برای قدردانی از پنج دهه فعالیت هنری او برگزار شد. با درگذشت تقوایی، سینمای ایران یکی از آخرین هنرمندان مؤلف موج نوی خود را از دست داد؛ اما میراث او در آثارش و در روایت ناخدایی که هرگز سازش نکرد، همچنان جاری است. تقوایی در سال ۱۳۸۲، فیلم «چای تلخ» را با موضوع جنگ ایران و عراق در خوزستان کلید زد، اما به دلیل مشکلات مالی و نبود حمایت، این فیلم ناتمام ماند. او در سال‌های پایانی عمر، اگرچه از فضای تولید سینما کناره گرفت، اما همواره مورد احترام و توجه اهالی فرهنگ باقی ماند.
ناصر تقوایی جشنواره فجر
ناصر تقوایی تنها یک بار برای «کاغذ بی‌خط»، جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فجر را به دست آورد، اما از حضور در مراسم و پذیرش جایزه امتناع کرد. او بارها در مصاحبه‌هایش بیان کرده بود که در فضای سانسور، خلاقیت از بین می‌رود و او ترجیح می‌دهد «سکوت کند تا دروغ بگوید».
سریال دایی جان ناپلئون
«دایی جان ناپلئون»، شاهکار تلویزیونی به کارگردانی ناصر تقوایی، بر اساس رمان طنز ایرج پزشکزاد ساخته شده است. این سریال، که به روایت زندگی و روابط اجتماعی در ایران دهه‌های چهل و پنجاه می‌پردازد، هنوز هم نزد مخاطبان ایرانی محبوبیت ویژه‌ای دارد. کلید ماندگاری این اثر در طول سال‌ها، توجه به جزئیات در انتخاب بازیگران و پرداخت استادانه شخصیت‌ها بوده است.
دلیل مرگ ناصر تقوایی
تا این زمان، خانواده ناصر تقوایی یا مراجع رسمی، دلیلی برای درگذشت او اعلام نکرده‌اند. با وجود اینکه شایعاتی مبنی بر بیماری و ضعف جسمانی او در سال‌های آخر در منابع غیررسمی مطرح شده، اما هیچ منبع معتبری آن را تأیید نکرده است. مرضیه وفامهر، همسر ایشان، تنها با یک پیام مختصر درگذشت وی را به اطلاع عموم رسانده است.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
بیوگرافی و عکس های شیدا خلیقمحمد کاسبی رفت اما خاطراتش ماندعباس جمشیدی فر در یک نگاه